باوجود آماری مبنی بر رکوردشکنی تعداد مسافر ریلی جابه جاشده در شش ماهه نخست امسال، آمارهای ۱۴ سال اخیر نشان می دهد که بیشترین تعداد مسافر حومه ای در سال ۱۴۰۲ جابه جا شده و بررسی شاخص اصلی سنجش عملکرد حمل مسافر (یعنی نفر– کیلومتر) نشان می دهد که عملکرد بازه شش ماهه نخست امسال در جایگاه ششم دوره ۱۴ ساله اخیر است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، ماده ۵۷ ماده ششم توسعه، ذیل بند ۲۴ سیاست های کلی برنامه ششم ابلاغی مقام معظم رهبری به اولویت بخش ریلی تاکید کرده اند. در بند ب آمده که حوزه حمل ونقل ریلی در بخش مسافری ۲۰ و در بخش باری ۳۰ درصد افزایش پیدا کند اما پیش از آن در بند الف ماده ۵۷ اشاره شده که یک درصد از سهم فروش نفت باید به حوزه ریلی اختصاص یابد.
در عین حال چندی پیش سیدمیعاد صالحی -مدیرعامل شرکت راه آهن- اعلام کرد که رکورد شش ماهه تاریخ راه آهن در جابجایی مسافر ریلی با عبور از مرز ١۶ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و رشد ١٠ درصدی نسبت به سال گذشته شکسته شد.
هرچند به گفته کارشناسان حوزه حمل ونقل ریلی، در سال های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و حتی ابتدای ۱۴۰۲ سهم حمل بار ریلی کاهش یافت؛ سهم حمل ونقل ترانزیت ریلی از حمل بار ترانزیت زمینی (ریلی و جاده ای) در سال ۱۴۰۰، ۱۷.۳ درصد بوده که اکنون به ۱۰.۸ درصد رسیده است.
در این خصوص انجمن صنفی شرکت های حمل ونقل ریلی و خدمات وابسته شاخص های مهم این صنعت را در بازه شش ماهه نخست سال ۱۴۰۲ با مدت مشابه سال گذشته و همچنین مدت مشابه سال ۱۴۰۰ مقایسه کرده است. این گزارش حاکی از آن است که متوسط بهره وری ماهیانه واگن های باری در شش ماهه نخست سال جاری ۴.۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ و ۱۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ افت داشته؛ در کل این شاخص در تابستان ۱۴۰۲، نسبت به سه فصل گذشته کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. همچنین این شاخص در شش ماهه نخست ۱۴۰۲، کمترین مقدار را نسبت به دوره مشابه سه سال گذشته دارد.
در این دوره شاخص تن-کیلومتر کل بار حمل شده نسبت به سال گذشته ۰.۱ درصد افزایش و نسبت به سال ۱۴۰۰، ۱۲ درصد کاهش یافته است. تن-کیلومتر بار ترانزیتی ریلی این دوره نیز نسبت به سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۳۹.۸ و ۶۱ درصد کاهش یافته است.
پس از عبور از رکود شدید کرونایی در سال ۱۳۹۹، با رفع محدودیت مسافرگیری و افزایش ضریب اشغال قطارها، هر سال شاهد رشد شاخص بهره وری واگن های مسافری بوده ایم، به طوری که این شاخص در شش ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود یک درصد رشد داشته است.
در شش ماهه نخست امسال، ۱۶.۲ میلیون نفر مسافر ریلی جابه جا شده که بیشترین تعداد در مدت چهار سال گذشته است. همچنین شاخص نفر-کیلومتر در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، ۲.۹ درصد رشد داشته است.
آمارهای ۱۴ سال اخیر نشان می دهد که بیشترین تعداد مسافر حومه ای در سال ۱۴۰۲ جابه جا شده است. مدیریت راه آهن با استناد به آمار تعداد مسافر جابه جاشده در دوره شش ماهه ۱۴۰۲ (بر حسب شاخص نفر) مدعی رکوردشکنی تاریخی در جابه جایی مسافر شده؛ اما بررسی شاخص اصلی سنجش عملکرد حمل مسافر (یعنی شاخص نفر– کیلومتر) نشان می دهد که عملکرد بازه شش ماهه نخست امسال در جایگاه ششم دوره ۱۴ ساله اخیر است و همچنین رتبه بازه زمانی مذکور در شاخص متوسط مسافت پیموده شده به ازای هر مسافر، جایگاه ۱۲ در میان ۱۴ سال اخیر است.
این نتایج ثابت می کند که رشد تعداد مسافر جابه جاشده ناشی از تخصیص بیشتر قطارهای حومه ای در مسیرهای کوتاه و نیز کوتاه سازی طول سفرهای غیرحومه ای بوده است. لذا روشن است که ادعای رکوردشکنی جابه جایی مسافر ریلی، آن چنان که راه آهن مدعی است، صحیح نیست.
درصد آماده به کاری لکوموتیوها در فصل تابستان جاری نسبت به هر سه فصل پیش از آن، ۷.۲ درصد کاهش یافته است. همچنین مقدار این شاخص در شش ماهه نخست سال جاری ۵۳ درصد است که کمترین مقدار در میان دوره های مشابه چهار سال اخیر است. طبق آمار شش ماهه امسال و سه سال گذشته، اگرچه سالانه تعدادی لکوموتیو به شبکه ریلی وارد می شود اما در مجموع با خروج تعداد بیشتری لکوموتیو از ناوگان
به خاطر سوانح و کمبود بودجه تعمیرات، خالص تعداد لکوموتیوهای آماده به کار کاهشی بوده است
